Santxa

1082. urtean Nafarroan, Santxo Ramirez erregeak Nafarroako elizaren aberastasun eta botere guztia bere kontrolpean gorde nahirik, Santxa Kondesa, Ermengol III.aren emazte eta bi seme alaben ama, Iruñea eta Monjardineko artzapezpiku izendatuko du. Iruñea eta Monjardineko artzapepizku izendatuko du. Traizioak eguneroko kontu diren garai horretan, Santxo erregeak aginte handiko pertsona behar du, argi aeta hutsik egingo ez diona. Urte korapilotsu haietan, Done Jakue bidea sortu berria, eta elizak aberastasun ugari pilatua zuen garai hartan, Erromako Aita Santuak, San Agustinen doktrina ezarri nahi du. Santxak gogoz kontra utziko ditu Iruñeko eta Monjardineko artzapezpikutzak. Injustizia izugarri horren aurrean ez du etsiko eta ia bakarrik geratuko bada ere, Erromarra joango da Aita Santuarekin aurrez aurre hitz egitera. Erroman ikusi eta bizi izandakoak beregan sekulako eragina izango du. Aita Santuak hiru laguntzailerekin batera egin dio Santxari harrera, bizio guztiak inolako lotsarik gabe erakusgai dituztela; aldi beran, ellizaren zuzentasun premiaz, kastitate eta probezia botoen beharraz hitz egingo dio Santxari. Kondesa, burumakur, bere asmoa lortu gabe itzuliko da etxera. Santxak munduari, nebari eta ingurukoei han ikusi eta bizi izandakoa kontatu nahi izango die; baina interesek justiziak baino indar gehiago dute, eta ingurukoek ez dute hitz egitea nahi eta baztertu egingo dute. Santxak bi aukera izango ditu: amore eman, burua makurtuz, ala, tente, borrokan jarraitu, bere egia zabalduz. Eta azken aukera honen aldeko erabaki sendoa hartzen duela amaituko da antzezlana.